The Philippine Science High School-Central Visayas Campus (PSHS-CVisC) will culminate National Womenโs Month 2024 with โ๐๐ข๐จ๐ช๐จ๐ช๐ฏ๐จ ๐๐ข๐ฌ๐ข-๐ฆ๐ฃ๐ข: A National Scientistโs Account of Cone-quering the Venoms of Gender Gap & Bias as a Woman in STEMโ, a webinar for the entire PSHS System featuring Dr. Lourdes J. Cruz, National Scientist, and Professor Emeritus in The Marine Science Institute of the University of the Philippines Diliman. The event will take place on March 20, 2024 via Zoom.
- Details
The Philippine Science High School-Central Visayas Campus (PSHS-CVisC) launched the National Womenโs Month Celebration (NWMC) 2024 during the flag retreat today, March 1, 2024.
- Details
Read more: PSHS-CVisC dazzles in purple for the launching of National Women's Month Celebration 2024
Dr. Carmencita D. Padilla is recognized for her significant contributions to medicine, especially in the field of genetics, specifically, newborn screening for genetic disorders in the Philippines.
- Details
๐๐บ๐ฏ๐ฟ๐ฎ๐ฐ๐ถ๐ป๐ด ๐๐ต๐ฒ ๐ฃ๐ผ๐๐ฒ๐ฟ ๐ผ๐ณ ๐ฃ๐๐ฟ๐ฝ๐น๐ฒ! Join us ๐๐ฏ๐๐ซ๐ฒ ๐ ๐ซ๐ข๐๐๐ฒ ๐ญ๐ก๐ข๐ฌ ๐๐๐ซ๐๐ก ๐๐๐๐ for #PurpleFridays as we celebrate National Women's Month. Let's show our support for gender equality and honor the incredible contributions of women everywhere. ๐พ๐๐๐ ๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐ ๐๐!
#WecanbeEquALL
- Details
Celebrate National Women's Month with Pride! Let's paint Facebook purple with love, support, and empowerment. ๐จ๐ฝ๐ฑ๐ฎ๐๐ฒ ๐๐ผ๐๐ฟ ๐ฝ๐ฟ๐ผ๐ณ๐ถ๐น๐ฒ ๐ณ๐ฟ๐ฎ๐บ๐ฒ ๐ฎ๐ป๐ฑ ๐ฐ๐ผ๐๐ฒ๐ฟ ๐ฝ๐ต๐ผ๐๐ผ ๐๐ผ ๐๐ต๐ผ๐ ๐๐ผ๐๐ฟ ๐๐ป๐๐ฎ๐๐ฒ๐ฟ๐ถ๐ป๐ด ๐๐๐ฝ๐ฝ๐ผ๐ฟ๐ ๐ณ๐ผ๐ฟ ๐๐ต๐ฒ ๐ถ๐ป๐ฐ๐ฟ๐ฒ๐ฑ๐ถ๐ฏ๐น๐ฒ ๐๐ผ๐บ๐ฒ๐ป ๐ฎ๐ฟ๐ผ๐๐ป๐ฑ ๐๐ต๐ฒ ๐๐ผ๐ฟ๐น๐ฑ!
Profile Frame Link:
Cover Photo:
#PurpleYourIcon #WecanbeEquALL
- Details
Scholars, faculty, and staff of the Philippine Science High School-Central Visayas Campus (PSHS-CVisC) tuned in to โWomen and Girls in Science Leadershipโ, a special online forum organized by the Department of Science and Technology (DOST) to celebrate the International Day of Women and Girls in Science. The event was held via Zoom today, February 12, 2024 from 9 AM to 12 PM.
- Details
Read more: PSHS-CVisC tunes in to DOST's "Women and Girls in Science Leadership"
Prof. Judy M. Taguiwalo, PhD, a highly distinguished public servant and academician who has devoted majority of her career in womenโs studies, will be lecturing to the faculty and staff of the Philippine Science High School-Central Visayas Campus (PSHS-CVisC) in a special webinar entitled โFrom Babylanes to Presidents: The Filipino Womenโs Continuing Journey of Empowermentโ.
- Details
Philippine Science High School-Central Visayas Campus (PSHS-CVisC) initiated a GAD Capacity Building Seminar for members of the GAD Focal Point System (GFPS). The online event that was conducted today, November 29, 2023, via Zoom, aimed to enhance the participants' understanding and skills in integrating gender perspectives into policies, programs, and projects. It included providing participants with knowledge about gender issues, analysis tools, and strategies for promoting gender equality and women empowerment in various development contexts. The aim was to build the capacity of PSHS-CVisC personnel to mainstream gender considerations effectively, advancing more inclusive and equitable development outcomes.
- Details
Read more: PSHS-CVisC initiates GAD Capacity Building Seminar to GAD Focal Point System (GFPS)
In a powerful initiative to combat violence against women, Philippine Science High School - Central Visayas Campus conducted a launching program of the 18-Day Campaign to End Violence Against Women. This took place last November 24, 2023, in the Academic Hub and in front of the Administration Building.
- Details
- Details
- Details
The Philippine 
Science High School - Central Visayas Campus culminated its 2023 National Womenโs Month celebration in collaboration with the Public Attorneyโs Office (PAO) - Argao (Cebu) District Office yesterday, March 23, 2023.
- Details
Read more: PSHS-CVisC wraps-up its Womenโs Month Celebration 2023
๐ฒ๐๐๐ถ๐ ๐๐ป ๐๐ฝ๐ ๐๐๐๐
แดแดสส ๊ฑแดแดขแดแดแดแด แดษดษขแดสแด๊ฑ
Mary Suzette Angeles is a research specialist at the Molecular Diagnostics and Cellular Therapeutics at the Lung Center of the Philippines. She is part of the team that provides Immune Cell Therapy and other molecular tests for cancer patients and other degenerative diseases.
She led the team of scientists responsible for developing a Circulating Tumor Cell Analysis (liquid biopsy), a non-invasive sensitive test that detects residual cancer cells in the body. It supports the development of targeted chemotherapy research to lessen the adverse side effects of cancer treatment and aid clinicians in identifying more-suited treatments for cancer patients.
Join us as PSHS-CVisC celebrates National Women's Month 2023!
Reference:
https://www.cnnphilippines.com/.../filipino-female...
- Details
๐ฒ๐๐๐ถ๐ ๐๐ป ๐๐ฝ๐ ๐๐๐๐
แด
ส. แดสษดแดสษชแด แด. ๊ฑแดสแดแดแด
Dr. Cynthia P. Saloma is a molecular biologist, biotechnologist, and a professor in the National Institute of Molecular Biology and Biotechnology in the University of the Philippines Diliman. She is also the current Executive Director of the University of the Philippines Genome Center (PGC) and is a recipient of the Presidential Lingkod Bayan Award. She has shown outstanding work in both scientific and administrative capacities at the center during the SARS-CoV-2 pandemic.
In addition to her excellent work during the pandemic, she started the PGC DNA Sequence Core Facility. She, along with collaborators and students, successfully sequenced and analyzed hundreds of genomes of bacteria that impact the health of shrimp, rice soil quality, and parasites affecting the Philippine carabao, among other things. By applying biomarkers and diagnostic tools, knowledge of these genome sequences can improve our understanding of animal illnesses and plant development and benefit our agricultural and fishing industries.
Join us as PSHS-CVisC celebrates National Women's Month 2023!
Journal Article:
https://www.researchgate.net/.../351424895_Detection_and...
Bio-bibliographic information of Dr. Cynthia P. Saloma:
http://www.spheres.dost.gov.ph/.../449-dr-cynthia-p-saloma
https://nimbb.upd.edu.ph/faculty/cpsaloma/
References:
https://pgc.up.edu.ph/dr-saloma-awarded-the-presidential.../
https://www.cnnphilippines.com/.../filipino-female...
- Details
๐ฒ๐๐๐ถ๐ ๐๐ป ๐๐ฝ๐ ๐๐๐๐
แด ส. สแดษชษดแดสแดสสแด สแดสแด๊ฑ
Dr. Reinabelle Reyes is an astrophysicist and data scientist who astounded scientists worldwide when she proved Albert Einstein's Theory of General Relativity on a cosmological scale by analyzing observations of 70,000 galaxies from the Sloan Digital Sky Survey. She is called "The Filipina who proved Einstein right."
The research team, led by Reyes, made headlines in 2010 when they demonstrated how galaxies up to 3.5 billion light years away are clustered together exactly as General Relativity predicts. They devised a new astronomical measurement to demonstrate how gravity pulls galaxies together, just as Einstein predicted.
Join us as PSHS-CVisC celebrates National Women's Month 2023!
Journal Article:
https://ui.adsabs.harvard.edu/.../2009AAS.../abstract
Bio-bibliographic information of Dr. Reinabelle Reyes:
http://www.spheres.dost.gov.ph/profiles/39-reinabelle-reyes
References:
https://www.rappler.com/.../2686-the-filipina-who-proved.../
https://www.cnnphilippines.com/.../filipino-female...
- Details
- Details
Together
with the Philippine Commission on Women (PCW), the Philippine Science High School โ Central Visayas Campus (PSHS-CVisC) joined in the celebration of the annual 18-Day Campaign to End Violence Against Women (VAW) as mandated by RA 10398 from November 25, 2022 to December 12, 2022.
- Details
Read more: PSHS-CVisC celebrates the 18-Day Campaign to End Violence Against Women (VAW)
With 
the aim to capacitate its Gender and Development (GAD) Focal Point System (GFPS), the Philippine Science High School - Central Visayas Campus (PSHS-CVisC) successfully conducted a three-day GAD seminar from October 19 to 21, 2022, at Waterfront Hotel, Cebu City. Ms. Maria Fe B. Singson, a supervising science research specialist of DOST-GAD and a member of the national GAD resource pool of experts from the Philippine Commission on Women, graced the event as the resource speaker.
- Details
Read more: PSHS-CVisC holds capacity-building seminar on gender and development
- Details
- Details
 |  |
 |  |
- Details
 |  |
 |  |
[๐ถ๐ท๐ฐ๐ต๐๐ถ๐ต] ๐ฒ๐๐๐ ๐ฉ๐๐๐๐ ๐๐ ๐ด๐๐๐๐ ๐ช๐๐๐๐ ๐๐ ๐ฏ๐๐๐ ๐ ๐๐ ๐ด๐๐๐๐ ๐ช๐๐๐๐
๐ฑ๐๐ ๐ด๐๐๐๐๐๐ ๐ญ๐๐๐๐๐๐
Oo. Alam ko. Ang gulo ng pamagat. Sing gulo malamang sa isinaplot ng kasaysayan sa imahen ng isang babae. Makailang sinulat-binura-pinanday-giniba ang pamantayan ng pagiging babae sa isang arkepelagong tila wasak na salamin ng identidad. Kung may pinakanapinsala man sa sigwa ng kasaysayan, ito ay ang pagkatao ni Maria Clara. Matapos isulat ni Dr. Jose Rizal ang nobelang Noli Me Tangere at maawa (o mamuhi) tayo sa katauhan ni Maria Clara, kasabay na ibinaon ni Rizal sa kaniyang libingan ang lihim ng paglikha niya ng karakter ni Maria Clara. Sino nga ba si Maria Clara? Isa nga ba siyang paraluman o isang karikatura?
Naging pambansang simbolo si Maria Clara sa isang estereotipong babaeng bakas ng pananakop ng mga Kastila โ tahimik, maawain, salat sa katalinuhan, at di makabasag pinggan na sa sobrang kimi ay nilulumot na malamang ang singit at kilikili. Ngumingiting tila nakabotoks ang mukha sa halos di maunat-unat na pisngi, na sa awa ng Diyos ay tinatakpan pa ng abanikong pamaypay, isang babaeng dakila sa pagtitimpi na para bang isinilang na nakabusal ang bibig, isang Pilipinang pinaglihi malamang sa mga naanod na kahoy na nagpapatangay lang sa dausdos ng rumaragasang ilog. Nagngingitngit ang mga naninilaw kong ngipin sa tuwing naririnig ko ang mga katagang โpara kang si Maria Claraโ o โMaria Clara ka ghorl?โ bilang pagtukoy sa isang babaeng konserbatibo na ang tanging alam lang ay ang yumuko at tumango. Isumpa na ako ng mga naging guro ko sa Filipino, ngunit naniniwala akong ang ugat ng mababang pagturing sa pagkatao ni Maria Clara ay bunga ng mababang kalidad ng pagtuturo sa Filipino (hindi ko po nilalahat) higit lalo sa mga nobela ni Rizal.
๐๐๐๐ง๐จ ๐๐ ๐ข๐ฌ๐ข๐ง๐ข๐ฅ๐๐ง๐ ๐ฌ๐ข ๐๐๐ซ๐ข๐ ๐๐ฅ๐๐ซ๐โ
Lilinawin ko lang. Mali ang tanong. Hindi iniluwal si Maria Clara sa sinapupunan ng kung sinong mananakop. Hinubog siya. Nililok mula sa luwad ng pananampalatayang dayuhan. Binihisan. Binura ang sigla ng kaniyang katutubong katangian upang gawing manikang de susi. Alipin ng relihiyon, biktima ng patriarkal na sistemang panlipunan.
Sa panahon ng mga Kastila, ang katayuan ng kababaihan ay tila nakaukit na sa kanilang palad mula pagsilang hanggang sa araw ng kanilang kamatayan. Ang buhay ng isang babae ay nakatadhana na sa kaniyang matris, ang maging ina at asawa. Ipiniit ng lipunan ang kaniyang talampakan sa loob ng tahanan โ ang mag-alaga, magpalaki ng anak, at aliping sunod-sunuran sa kabiyak. Binanggit ni Wright (2004) na ang buhay ng isang dalaga ay hinanda sa ganitong mga tungkulin. Aniya;
๐ซ๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐ ๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐, ๐๐๐๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐ ๐ ๐๐๐๐๐, ๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐ ๐ ๐๐๐๐, ๐๐๐๐๐๐, ๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐๐โฆ(65)
Isinaad pa niya na ang isang Pilipina sa panahon ng mga Kastila ay hinubog na maging matakutin sa Diyos, mapagtiis, mayumi, mapagkumbaba, mabait, magalang, masipag, at banal. Ang mga ideyal na katangiang ito ay isang pagbabantayog kay Birheng Maria na ginawang pamantayan ng pangkasariang pambabae. Ang mga katangiang ito ay naging tanikalang gumapos sa karapatan ng kababaihan at nagdulot ng opresyong pangkasarian. Sa punto de bista ng feminist ethics, ang estereotipong virtue na itinakdang taglayin ng isang babae ay isang politikal na panghahamak sa kababaihan. Ito ay isang konstruksiyong panlipunan upang itakda ang kapalaran ng kababaihan sa subordinasiyon at opresiyon. Kaya hindi na kataka-taka kung bakit maging si Maria Clara at ang mga kapwa babaeng tauhan ng mga nobela ni Rizal ay hindi nakaligtas sa ganitong depiksiyon bilang salamin ng kalagayang panlipunan noong ika-19 na siglo.
Sa masuka na kayoโt sa hindi, isang pari ang nagsulat ng nobelang nagsilbing rulebook kung paano maging babae sa ika-19 na siglo. Lalo nitong pinako ang kababaihan sa krus ng opresyon (bagaman may magagandang asal ding inilahad ang aklat na kailangang malaman ng kabataan sa kasalukuyan). Sinulat ni Padre Modesto de Castro ang nobelang Ang Pagsusulatan ng Dalawang Binibini na si Urbana at ni Feliza na unang inilimbag noong 1864. Sa pamagat pa lang, nahihinggil ito sa pagpapalitan ng liham ng dalawang magkapatid na sina Urbana at Feliza. Laman ng liham ang mga paalala kaugnay sa mga pamantayang moral na kailangang sundin ng kabataan. Multuhin na ako ni Padre Modesto, ngunit nagtiim ang mga bagang ko nang mabasa ang mga paalalang ito. Nalito tuloy ako kung maluluha ba ako sa tawa o sa awa:
โHuwag tulutang mamintana palagi (ang mga babae), sapagkat, ang dalagang namimintana ay kaparis ng isang buwig ng ubas, na bibitin-bitin sa sanga sa tabi ng daan, na nag-aanyayang papitas sa sino mang makaibigโ
โKung magsuot ang isang babae ng barong na nanganganinag, walang tapapecho o panakip sa dibdib, ay nakasusuklam tingnanโฆโ
Iwasang lumakad nang magaslaw sa loob ng simbahan at takpan ang mukha. Huwag makipagngitian sa lalaking pumapasok (akin ang paghahawig).
โAng babae ay huwag yumamang lubha sa lalaki (sa pag-aasawa), sapagkat, kung magkagayon, ang babae ay magiging lalaki at ang lalaki ay magiging babaeโฆโ
โAng babae ay tahimik at matiisin โฆ. Kung ang babae ay walang loob na timtiman, na ipagtitiis ng hirap, ay walang kaginhawaang kakamtan sa pag-aasawa.โ
Ang ganitong depiksiyon ng kababaihan ay hindi na bago sa isang patriarkal na lipuanan. Ayon kay Reyes (1992), kalimitan sa mga panitikang sumibol sa isang patriarkal na lipunan ay may kaisipang ang mga babae ay parang kalikasan โ natural, hindi maampat ang pag-agos, hindi palaisip โ samantalang ang lalaki ay kultura rasyonal, intelektuwal, at hasang lumikha (126). Samakatuwid, kalimitang inilalarawan ang mga babae bilang sentimental, irasyonal, at lubhang mahina.
๐๐ข๐ง๐ ๐๐ซ๐๐๐ง๐ ๐๐ญ ๐ ๐๐ฅ๐ข๐ณ๐ ๐๐ ๐๐ฒ ๐ฌ๐ข ๐๐๐ซ๐ข๐ ๐๐ฅ๐๐ซ๐โ
Maraming kritiko ang nangahas na ituring ang katauhan ni Maria Clara bilang karikaturang imahen ng isang babaeng hindi angkop sa modernong panahon. Isa sa kritikong humamak sa katauhan ni Maria Clara ay si Salvador P. Lopez. Matalim ang patutsada niya sa dalaga bilang isang babaeng mahina at taksil na walang pinagkaiba sa mga babaeng nagsuplong sa lihim ng Katipunan. Aniya:
๐ณ๐๐ ๐๐ ๐๐๐๐๐๐ ๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐ ๐ด๐๐๐๐ ๐ช๐๐๐๐โฆ.๐ฐ๐ ๐๐ ๐๐๐๐ ๐๐๐๐ ๐๐ (๐น๐๐๐๐) ๐๐๐๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐ ๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐. ๐ฉ๐๐ ๐๐ ๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐ ๐๐๐๐๐ ๐๐ ๐๐๐๐๐๐ ๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐ , ๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐ ๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐โฆ.๐จ๐๐ ๐๐ ๐๐๐, ๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐ ๐ด๐๐๐๐ ๐ช๐๐๐๐ ๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐๐ ๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐ ๐๐ ๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐ ๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐๐๐ ๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐. ๐ฏ๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐ ๐๐๐๐๐๐, ๐๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐๐ ๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐๐๐ โฆ. ๐ด๐๐๐๐ ๐ช๐๐๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐ ๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐ ๐๐๐, ๐๐ 1896, ๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐ ๐๐ ๐๐๐ ๐ฒ๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐ ๐๐ ๐ป๐๐๐ ๐. ๐๐๐ ๐๐๐๐ ๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐, ๐๐๐ ๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐, ๐๐๐ ๐๐๐๐ ๐๐๐๐ โ ๐๐๐๐ ๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐ ๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐ ๐ท๐๐๐๐๐๐๐ ๐ผ๐๐ ๐๐๐ ๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐ ๐ท๐๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐ ๐๐ ๐ป๐๐๐ ๐๐๐ ๐บ๐๐๐ ๐๐ ๐๐๐ ๐น๐๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐ ๐๐ ๐ป๐๐๐ ๐๐๐ ๐จ๐๐๐๐๐, ๐น๐๐๐๐โ๐ ๐๐๐ ๐๐๐๐๐ ๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐ (๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐ ๐จ๐๐๐๐๐๐ 2009).
Maaaring pinagbatayan ni Lopez sa walang pakundangan niyang pagdungis sa pagkatao ni Maria Clara ang sumusunod na tagpo (maliban sa kahinhinan at kayumian nito): tinakasan ng ulirat ang dalaga nang gumuho ang ihuhugos na bato at inakalang nabagsakan ng bato si Ibarra; naging sunod-sunuran si Maria Clara sa ama nitong si Kapitan Tiyago at sa dikta ng ninong na si Padre Damaso (na siyang tunay niyang ama); pumayag ito na magpakasal kay Linares; ibinigay niya ang liham ni Ibarra kay Padre Salvi bilang kapalit sa dokumento na iniwan ng namatay niyang ina; at nagpasya siyang magmadre upang matakasan ang bigat ng suliranin.
Naging maanghang ang hinuha ni Lopez na ginamit lamang daw ni Rizal ang katauhan ni Maria Clara upang kutyain, kaawaan at hindi pamarisan. Kinasangkapan daw ang dalaga upang maging bukal ng mulat na kamalayan ng kababaihan. Dagdag pa niya, โwe shall need a type of Filipino woman as unlike that of Maria Clara as possible โ energetic, enterprising, progressive and with a mind of her own (Lopez para 14) .โ
Sinupalpal ni Almario ang mababaw na pamumuna ni Lopez. Tiim niyang isinaad na kakikitaan si Maria Clara ng katatagan sa kabila ng kahinhinan nito. Binanggit niya ang tagpo nang gumuho ang ihuhugos ng bato. Nagsitakbuhan ang mga tao nang mabuwal ang mga nakatindig na materyales na pinagbitinan ng batong ihuhugos. Ang tanging naiwan lamang ay sina Padre Salvi (na mastermind ng trahedya) at si Maria Clara. Sa halip na himatayin, tulad ng estereotipong depiksiyon sa isang dalagang nasisindak, tiniyak nito ang kalagayan ng kasintahan na natatakpan ng makakapal na alikabok. Nang marinig ang tinig ni Ibarra, saka na ito tinakasan ng ulirat na bunga ng pagkagalak (Almario 2009). Maliban dito, maraming mga tagpo ang kakikitaan ng lakas ni Maria Clara bilang isang babae.
Una, nang hamakin ni Padre Damaso ang alaala ng ama ni Ibarra sa loob ng pamamahay nito, nasaid ang katiting na hibla ng pasensya ng binata. Muntik nitong tarakan ng kutsilyo ang prayle. Lahat ng mga naroon ay nagitla at hindi nakakilos maliban kay Maria Clara. Maagap na pinigilan ng dalaga ang kasintahan. Natauhan si Ibarra. Ipinapakita nito ang katatagan ng loob ni Maria Clara at ang kaagapan nito sa pagpapasya. Pinatunayan ng dalagang siya ay hindi isang pasibong tauhang nagpapatangay lang sa agos ng sandali.
Pangalawa, isinakripisyo niya ang sariling pag-ibig upang iligtas ang buhay ni Ibarra mula sa paniniil ng mga prayle. Ang pagpayag niyang magpakasal kay Linares ay hindi tanda ng kataksilan ni kahinaan. Salamin ito ng katibayan ng loob ni Maria Clara. Tinalikuran niya ang sariling kaligayahan para sa kaligtasan ng taong minamahal.
Pangatlo, iniligtas niya ang dangal ng ina, ama-amain (si Kapita Tiyago) at si Padre Damaso (ang tunay niyang ama). Ipinagpalit niya ang liham ni Ibarra kapalit ng liham ng ina upang maikubli ang lihim na kahihiyan ng tatlong magulang, bagaman hindi niya nabatid na kakasangkapanin ito upang bumigat ang aligasyon kay Ibarra kaugnay sa rebelyong gawa-gawa ni Padre Salvi.
Pang-apat, bago tuluyang tumakas si Ibarra sa lawa, nag-usap sila ni Maria Clara nang palihim sa asotea. Narito ang siping salin ni Almario (2009):
Kinabig ni Maria Clara ang ulo ng binata, ulit-ulit na hinagkan ang mgalabi, niyapos at pagkatapos, pabiglang itinulak.
โTumakas ka, tumakas ka!โ aniya sa binata. โTumakas ka, paalam!โ
Kinabig ni Maria Clara ang ulo ni Ibarra upang halikan sa labi. Paulit-ulit hinalikan ang binata. Hindi ito gawain ng isang estereotipong babae sa panahon ni Rizal. Kapansin-pansin ang tuliyang pagkalas ni Maria Clara sa idinikta sa kaniya ng lipunan โ ang maging mahinhin at mahiyain. Naging mapangahas ang dalaga sa kasidhian ng kaniyang pagmamahal sa binata. Wala siyang takot na mahusgahan ni magkasala sa mata ng Diyos. Nabuksan na ang kaniyang kamalayan, walang kapangyarihan ang Diyos sa lupa dahil sa mga taong nag-aastang Diyos.
At panghuli, nang marinig niyang namatay sa pamamaril sa lawa ang kasintahan (kahit si Elias ang totoong nabaril), tumanggi siyang magpakasal kay Linares. Aanhin pa ang kaniyang pagsasakripisyo kung patay na ang taong ibig niyang protektahan? Sa halip, pinaalam niya kay Padre Damaso na ibig niyang maging madre. Tinakot niya ang prayle na kikitlin ang sariling buhay kung hindi igagaling ang sariling pasya. Napilitan ang prayle na payagan siya sa kabila ng panganib na dala ng kumbento. Ang bahaging ito ng kabanata ay isang malaking tagumpay sa karakter ni Maria Clara. Natagpuan niya ang sariling kalayaan. Tumanggi siyang kontrolin ng iba ang kaniyang sariling buhay. Inari niya ang sariling kapalaran. Nagpasya para sa kaniyang sarili.
Maaaring naging mahina nga si Maria Clara sa simula, isang babaeng lumaki sa beateryo, puspos ng karangyaan at pagmamahal, at dayuhan sa sariling bayan. Ngunit, natuklasan niya sa bandang huli ang kaniyang taglay na lakas bilang isang babae โ ang maging malaya mula sa tanikala ng lipunang bumura ng kaniyang identidad, ang angkinin ang sariling kapalaran, tumindig nang matuwid sa sariling paninindigan at protektahan ang sarili mula sa mapaniil na lipunan. Hindi siya isang manikang de susi. Isa siyang bayani. Tinibag niya ang matayog na moog ng pamantayang pangkasarian sa kaniyang kapanahunan. Pinatunyan niyang hindi siya isang โbabae langโ. BABAE SIYA. Siya si Prinsesa Urduja ng Pangasinan, si Melchora Aquino ng revolusyon.
Kaya kung may magtanong kung sino si Maria Clara, ituro mo ang nanay mo, ang ate, ang lola, isali mo na rin ang mga tindera sa palengkeng panay tawag saโyo ng pogi kahit mukha ka namang palaka, ang teacher mong nag-aalboroto dahil napagkamalan mong buntis, at ang kapitbahay mong kahit kabubukangliwayway pa lang ay nagtatakipsilim na ang kilikili. Dahil si Maria Clara ay hindi si Maria Clara, siya ay larawan ng isang MODERNANG PILIPINA.
๐ ๐ด๐ฎ ๐ฆ๐ฎ๐ป๐ด๐ด๐๐ป๐ถ๐ฎ๐ป:
Almario, V. S. (2009). Si Rizal: Nobelista (Pagbasa sa Noli at Fili Bilang Nobela). Quezon City: The University of the Philippines Press.
De Castro, M. (2005). Pagsusulatan nang Dalauang Binibini na si Urbana at ni Feliza. Retrieved from: https://www.gutenberg.org/files/15980/15980-h/15980-h.htm...
Lopez, S. P. (1968). Maria Clara โ Paragon or Caricature?. In B. N. Petronilo and D. Ferin (Eds). Rizal: Contrary Essays. Quezon City: Guro Books.
Reyes, Solidad.(1992). Kristisismo: Mga Teoriya at Antolohiya para sa Epektibong Pagtuturo ng Panitikan. Metro Manila: Anvil Publishing Inc: 1992.
Wright, M. T. (2004). Rulebook Women. Manila: De La Salle University Press, Inc.
2021 National Women's Month Celebration
- Details